| |
|
Στράτης Μυριβήλης - (1892 - 1969)
|
|
|
| |
|
Ένα από τα αγαπημένα βιβλία του Σρατή Μυριβήλη είναι και η
«Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΜΕ ΤΑ ΧΡΥΣΑ ΜΑΤΙΑ» (1931). |
|
|
ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΥΡΙΒΗΛΗΣ : Βιογραφικό(1892-1969) |
Ο Στρατής Μυριβήλης (πραγματικό όνομα Ευστράτιος Σταματόπουλος) γεννήθηκε στη Συκαμιά της Λέσβου, πρωτότοκος γιος του Χαράλαμπου Σταματόπουλου και της Ασπασίας το γένος Γεωργιάδη. Φοίτησε στην Αστική Σχολή Συκαμιάς και στη συνέχεια στο Γυμνάσιο Μυτιλήνης, από όπου αποφοίτησε το 1910. Το 1912 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο, εργαζόμενος παράλληλα ως συντάκτης σε περιοδικά και εφημερίδες.
|
 |
Τις σπουδές του εγκατέλειψε σύντομα για λόγους βιοπορισμού. Κατατάχτηκε εθελοντικά το 1912 και πολέμησε στους βαλκανικούς πολέμους (όπου τραυματίστηκε στο πόδι), στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και στη Μικρασιατική εκστρατεία (ως ανθυπολοχαγός). Μετά την καταστροφή της Σμύρνης έφυγε για τη Λέσβο, όπου έζησε ως το τέλος του 1932, οπότε εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου άρχισε να γράφει τη Ζωή εν τάφω και το 1920 παντρεύτηκε την Ελένη Δημητρίου, με την οποία απέκτησε δυο γιους και μια κόρη. Από το 1925 ως το 1933 στήριξε το Εργατικό Κόμμα του Α. Παπαναστασίου, τόσο από τη Λέσβο, όσο και από την Αθήνα. Στη Λέσβο συνεργάστηκε με τις εφημερίδες Σάλπιγξ, Ελεύθερος Λόγος, Καμπάνα, Ταχυδρόμος και άλλες, δημοσιεύοντας πεζογραφήματα, ποιήματα, άρθρα και χρονογραφήματα, έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Εθνικού Συνδέσμου Ελλήνων Επιστράτων Αιγαίου και στρατεύτηκε στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας, ενώ μετά την καταστροφή τάχθηκε υπέρ της Στρατιωτικής Επανάστασης. Στην Αθήνα συνεργάστηκε με εφημερίδες όπως η Καθημερινή, η Εθνική, η Ακρόπολις, η Πρωία, η Απογευματινή, η Ελευθερία και περιοδικά όπως ο Θεατής, η Νέα Εστία, η Ελληνική δημιουργία, ο Ακρίτας, τα Στρατιωτικά Νέα. Εργάστηκε επίσης στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών, στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων (από όπου απολύθηκε το 1955 με το βαθμό του Διευθυντή Α' τάξεως, έχοντας συμπληρώσει το όριο ηλικίας). Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου δήλωσε ανοιχτά την αντίθεσή του προς την κομμουνιστική ιδεολογία. Υπήρξε μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Ακαδημίας Αθηνών (εκλέχτηκε το 1958 μετά από πέντε υποψηφιότητες που απορρίφθηκαν) και τιμητικό μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Γραμμάτων και Τεχνών. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας (1940 για το Γαλάζιο βιβλίο) και το Σταυρό του Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος του Γεωργίου Α΄ (1959). Πέθανε άρρωστος από βρογχοπνευμονία στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού στην Αθήνα. Η πρώτη εμφάνιση του Στρατή Μυριβήλη στο χώρο της λογοτεχνίας σημειώθηκε το 1915 με τη συλλογή διηγημάτων Κόκκινες ιστορίες. Στα πρώτα του βήματα συνδέθηκε με τη λογοτεχνική γενιά του 1920, η οποία δέχτηκε έντονη την επίδραση του Κωστή Παλαμά των κοινωνικοπολιτικών γεγονότων των αρχών του αιώνα (Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897, Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, Μικρασιατική Καταστροφή). Σύντομα ωστόσο αποδεσμεύθηκε από την απαισιόδοξη κοσμοθεωρία των συγχρόνων του και αναδείχθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους αντιμιλιταριστές συγγραφείς της Ευρώπης και πρόδρομος της γενιάς του Τριάντα. Σταθμό στην πρώτη αυτή φάση της δημιουργίας του αποτέλεσε η Ζωή εν Τάφω, που εγκαινίασε τη σύγχρονη ελληνική αντιπολεμική λογοτεχνία. Το έργο Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια (1932) αντιμετωπίστηκε από την κριτική ως μεταβατικό στάδιο προς τη δεύτερη περίοδο της συγγραφικής του δραστηριότητας (1933-1949), στην οποία κυριαρχεί η τάση προς άρνηση του παρόντος και στροφή προς την παιδική ηλικία, τάση που άσκησε επιρροή και στο γλωσσικό και υφολογικό πεδίο του έργου του. Από τη δεύτερη αυτή περίοδο αναφέρουμε το μυθιστόρημά του η Παναγιά η Γοργόνα. Τέλος στην τρίτη περίοδο του έργου του (1949-1969) ο Μυριβήλης στράφηκε προς μια ποικιλία θεμάτων, στόχων και εκφραστικών μέσων. Εδώ εντάσσονται οι συλλογές διηγημάτων του Το πράσινο βιβλίο , Το γαλάζιο βιβλίο, Το κόκκινο βιβλίο και Το βυσσινί βιβλίο.
1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Στρατή Μυριβήλη βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, «Μυριβήλης Στρατής», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας10. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Λυκούργου Νίκη, «Μυριβήλης Στρατής», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό7. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987, Λυκούργου Νίκη, Σχεδίασμα χρονογραφίας Στρατή Μυριβήλη (1890-1969). Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Σχολής Μωραΐτη - Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1990 και Καρβέλης Τάκης, «Στρατής Μυριβήλης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία· Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Στ΄, σ.96-147. Αθήνα, Σοκόλης, 1993. |
|
| |
ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΥΡΙΒΗΛΗΣ : Ενδεικτική Βιβλιογραφία |
. Γιαλουράκης Μανώλης, Καζαντζάκης - Μυριβήλης · Κριτικά δοκίμια. Αθήνα, Πτολεμαίος, 1970.
. Δημάδης Κ.Α., Δικτατορία - Πόλεμος και Πεζογραφία 1936-1944. Αθήνα, Γνώση, 1991.
. Ζεβελάκης Γιώργος, «Το περιοδικό του Στρατή Μυριβήλη Καλλιτεχνική Ελλάδα», Η λέξη120, 3-4/1994, σ.142-143.
. Καραγιάννης Βαγγ. Αντ., Ανέκδοτα σημειώματα και γράμματα του Στρατή Μυριβήλη κλπ. κλπ. Αθήνα, Φιλιππότης, 1993.
. Καραντώνης Ανδρέας, «Στρατής ΜυριβήληςΑ΄· Ξαναδιαβάζοντας τη Ζωή εν τάφω» και «Β'· Η πεζογραφία του Μυριβήλη», Από τον Σολωμό ως τον Μυριβήλη (λογοτεχνικά μελετήματα), σ.244. Αθήνα, Εστία, χ.χ.
. Καραντώνης Ανδρέας, «Στρατής Μυριβήλης», Φυσιογνωμίες· Τόμος δεύτερος, σ.469-477. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977.
. Καραντώνης Ανδρέας, «Στρατής Μυριβήλης», Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του '30, σ.13-63. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977.
. Καρβέλης Τάκης, «Στρατής Μυριβήλης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Στ΄, σ.97-183. Αθήνα, Σοκόλης, 1993.
. Κοτζιούλας Γ., Ο Στρατής Μυριβήλης και η πολεμική λογοτεχνία. Αθήνα, τυπ. Α.Ροδίτη, 1931.
. Λυκούργου Νίκη, «Μυριβήλης Στρατής», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό7. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987.
. Λυκούργου Νίκη, «Για Το βιβλίο με τα κεντήματα», Η λέξη120, 3-4/1994, σ.120-123.
. Λυκούργου Νίκη, Σχεδίασμα χρονογραφίας Στρατή Μυριβήλη (1890-1969). Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Σχολής Μωραΐτη - Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1990.
. Λυκούργου Νίκη, Η ζωή εν τάφω· Από την πρώτη στη δεύτερη έκδοση. Αθήνα, Εστία, 1993.
. Μητσάκης Κάρολος, «Στρατής Μυριβήλης», Νεοελληνική πεζογραφία· Η γενιά του '30, σ.25-31. Αθήνα, Ελληνική Παιδεία, 1977.
. Μίσσιος Κώστας Γ., Η ορδή των βασιβουζούκων ήγουν η 'συμμορία' του Μυριβήλη. Μυτιλήνη, 1991.
. Μίσσιος Κ.Γ., Βερναρδάκης, Εφταλιώτης, Μυριβήλης· Συμβολή στην ιστορία της λεσβιακής γραμματείας, Τόμος τρίτος. Μυτιλήνη, Αστερίας, 1995.
. Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., Τα πρόσωπα και τα κείμεναΒ΄ · Ανήσυχα χρόνια, σ.48-63. Αθήνα, Οι εκδόσεις των φίλων, 1980.
. Παρασκευαΐδης Μίλτος, «Η γνωριμία μου με τον Μυριβήλη και τον κύκλο της Λεσβιακής Άνοιξης», Η λέξη120, 3-4-/1994, σ.133-141.
. Σαχίνης Απόστολος, «Στρατή Μυριβήλη: Ο Βασίλης ο Αρβανίτης - 1943», Η πεζογραφία της κατοχής, σ.109-115. Αθήνα, Ίκαρος, 1948.
. Στεργιόπουλος Θανάσης, Το δράμα μιας μούσας· Τα ερωτικά γράμματα του Σ.Μυριβήλη στην Ελένη Μαγγανά. Αθήνα, Δρυμός, 1979.
. Χάρης Πέτρος, Έλληνες πεζογράφοι, σ.9-49. Αθήνα, Εστία, 1973.
. Boudouris Jean, Stratis Myrivilis · L' ecrivain et l' homme a travers les remaniements et les variantes de septs premieres editions de son roman Η ζωή εν τάφω. Αθήνα, Collection de l' Institut Francais, 1983.
. Vitti Mario, «Η πορεία του Μυριβήλη προς τον λαϊκό αφηγηματικό τρόπο και Ο Βασίλης ο Αρβανίτης», Η λέξη120, 3-4/1994, σ.125-131.
. Vitti Mario, Ο Βασίλης ο Αρβανίτης (εισαγωγή). Αθήνα, Ερμής, 1977.
. Vitti Mario, Η γενιά του Τριάντα - Ιδεολογία και μορφή, σ.257-267. Αθήνα, Ερμής, 1977.
Αφιερώματα περιοδικών
. Νέα Εστία88, ετ.ΜΔ΄, 15/7/1970, αρ.1033.
. Κασταλία1, 10-12/1970.
. Αιολικά γράμματα4, 7-10/1971.
. Αιολικά Γράμματα10, 7-10/1972.
. Τετράδια Ευθύνης27 ( με τίτλο Σημειογραφία του Στρατή Μυριβήλη), 1987.
. Νέα Εστία128, ετ.ΞΔ΄, Χριστούγεννα 1990, αρ.1523.
. Διαβάζω309, 1993.
. Η λέξη120, 3-4/1994, σ.115-143.
|
|
| |
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)
Ι.Πεζογραφία
. Κόκκινες ιστορίες (διηγήματα). Μυτιλήνη, έκδοση της εφημ. Σάλπιγξ, 1915.
. Η ζωή εν τάφω (μυθιστόρημα). Μυτιλήνη, έκδοση της εφημ. Καμπάνα, 1924 (η τελειωτική μορφή του έργου δόθηκε στην έβδομη έκδοσή του, Αθήνα, Εστία, 1955).
. Διηγήματα. Μυτιλήνη, έκδοση της εφημ. Ταχυδρόμος, 1928.
. Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια. Αθήνα, Πυρσός, 1933.
. Το πράσινο βιβλίο. Αθήνα, Κασταλία, 1935.
. Το γαλάζιο βιβλίο. Αθήνα, Πυρσός 1939.
. Ο Βασίλης ο Αρβανίτης. Αθήνα, Πήγασος, 1936.
. Τα παγανά. Αθήνα, Οι Φίλοι του Βιβλίου, 1944-1945.
. Ο Παν. Αθήνα, Οι Φίλοι του Βιβλίου, 1946.
. Η Παναγιά η Γοργόνα· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Οι Φίλοι του Βιβλίου, 1949.
. Το κόκκινο βιβλίο. Αθήνα, Εστία, 1952.
. Το βυσσινί βιβλίο (διηγήματα). Αθήνα, Εστία, 1959.
. Στρατής Μυριβήλης - Μ.Καραγάτσης - Άγγελος Τερζάκης - Ηλίας Βενέζης, Το μυθιστόρημα των τεσσάρων. Αθήνα, Εστία, 1979.
ΙΙ.Ποίηση
. Το τραγούδι της Γης - ελληνική συμφωνία · λυρικό πεζογράφημα. Αθήνα, 1937 (και β' έκδοση συμπληρωμένη, Αθήνα, Εστία, 1937).
. Μικρές φωτιές· Ποιήματα και τραγούδια. Αθήνα, Ι. Και Π. Ζαχαρόπουλοι, 1942.
ΙΙΙ.Ταξιδιωτική λογοτεχνία
. Απ' την Ελλάδα · ΤαξιδιωτικάΙ΄. Αθήνα, Εστία, 1954.
. Ολυμπία. Αθήνα, Μ. Πεχλιβανίδης, 1958.
ΙV. Δοκίμια, ομιλίες, διαλέξεις, χρονογραφήματα, άλλα κείμενα
. Ιωάννης Γρυπάρης · Σκαραβαίοι και τερρακότες (διάλεξη της 11ης/4/1943 στο θέατρο Κυβέλη). Αθήνα, Παρθενών, [1943].
. Το πνεύμα της 28ης Οκτωβρίου. Αθήνα, 1945.
. Άνθρωποι από τη Λαοδικεία. Αθήνα, 1947.
. Μιλάμε για την Τέχνη (δοκίμιο). Αθήνα, Εστία, 1958.
. Το λογοτεχνικό τέταρτο (ραδιοφωνικές ομιλίες). Αθήνα, Εστία, 1962.
. ΑγνάντεμαΑ΄ · ο Παλαμάς στη ζωή μου. Αθήνα, Φέξης, 1963.
. Πτερόεντα · Χρονογραφήματα. Αθήνα, Εστία, 1964.
V. Παιδική λογοτεχνία
. Στάθης Σταθάς (αναγνωστικό Δ΄ Δημοτικού σε συνεργασία με τον Β.Ανδρεάδη). Αθήνα, Δημητράκος, 1934.
. Ο Αργοναύτης. Αθήνα, Κασταλία, 1936.
Επιπλέον Πληροφορίες
Χειρόγραφα του λογοτέχνη υπάρχουν στο Γενικό Αρχείο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α.)
Πηγή : www.ekebi.gr
"Η Ζωή εν Τάφω"
|
| |
Εισαγωγικά στοιχεία
Η ζωή εν τάφ? εντάσσεται στο πνεύμα της αντιπολεμικής λογοτεχνίας που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1918). Πρόκειται για τη λογοτεχνία που ως βασική προϋπόθεση έχει να καταδικάσει τη φρίκη και τον παραλογισμό του πολέμου. Ο ίδιος ο Μυριβήλης, που είχε λάβει μέρος και στους βαλκανικούς πολέμους και στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο, καθώς και στη Μικρασιατική εκστρατεία, είχε γνωρίσει άμεσα τη φρίκη του πολέμου και των χαρακωμάτων και ουσιαστικά αυτή την άμεση εμπειρία μεταφέρει στο έργο του Η ζωή εν τάφ?. Εξάλλου, είναι γνωστό ότι, ενώ ήταν στρατιώτης στην περιοχή του Μοναστηρίου, το καλοκαίρι του 1917, πρωτοσχεδιάζει το αντιπολεμικό του μυθιστόρημα.
Η Αφήγηση
- Ο Μυριβήλης χρησιμοποιεί το εξής αφηγηματικό τέχνασμα: εισάγει και χρησιμοποιεί το πρόσωπο του λοχία Αντώνη Κωστούλα (φοιτητή από τη Λέσβο), που λειτουργεί ως persona του συγγραφέα. Ο λοχίας Κωστούλας, ευρισκόμενος στα χαρακώματα του μακεδονικού μετώπου, γράφει συνεχώς επιστολές με νοερό αποδέκτη την αγαπημένη του που ζει στη Λέσβο. Αυτές οι επιστολές (συνολικά 56), που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ένα είδος ανταποκρίσεων από το μέτωπο ή ένα είδος προσωπικού ημερολογίου, αποτελούν το υλικό που συνθέτει την αφήγηση στο πεζογράφημα.
- Η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη. Ο πρωτοπρόσωπος ομοδιηγητικός αφηγητής εναλλάσσει το α΄ ενικό με το α΄ πληθυντικό πρόσωπο. Στην πρώτη περίπτωση ο αφηγητής εκφράζει πιο πολύ προσωπικές θέσεις και απόψεις, στη δεύτερη περίπτωση εκφράζεται ως μέλος του συλλογικού εμείς. Ωστόσο υπάρχουν και παράγραφοι (σκηνή της χαράδρας και σκηνή του βομβαρδισμού) όπου ο αφηγητής μοιάζει να αποσύρεται και η αφήγηση δίνει την εντύπωση ότι μετατρέπεται σε τριτοπρόσωπη.
- Η αφήγηση ακολουθεί γραμμική εξέλιξη και ο συνολικός μύθος είναι οργανωμένος σε πέντε αφηγηματικά στιγμιότυπα με τον ακόλουθο τρόπο:
1η αφηγηματική σκηνή: Οι δύο πρώτες παράγραφοι εκφράζουν τις σκέψεις του αφηγητή για την άδικη και αδικαιολόγητη συμμετοχή των ζώων στον πόλεμο.
2η αφηγηματική σκηνή : Η τρίτη παράγραφος αναφέρεται στην ταλαιπωρία των ζώων κατά τη μεταφορά τους στο μέτωπο των πολεμικών επιχειρήσεων. Το κυρίαρχο περιγραφικό στοιχείο εδώ είναι η απεικόνιση του φόβου μέσα στα έξαλλα μάτια των ζώων.
3η αφηγηματική σκηνή : Η τέταρτη παράγραφος του αποσπάσματος αποτελεί ένα είδος αγηγηματικής και λυρικής ανάπαυλας, όπου τα ταλαιπωρημένα από το πολυήμερο ταξίδι ζώα στρατοπέδευσαν και ξεκουράστηκαν.
4η αφηγηματική σκηνή : Είναι η κορυφαία σκηνή του αποσπάσματος που εκτείνεται σε τρεις σύντομες διαδοχικές παραγράφους και αναφέρεται, δίνοντας περιγραφικές λεπτομέρειες ωμού ρεαλισμού, στην εξόντωση των ζώων από τα εχθρικά αεροπλάνα.
5η αφηγηματική σκηνή : Η επιλογική σκηνή απεινονίζει μια ιλαροτραγική εικόνα, μέσα από την οποία καταφαίνεται σε ποιες καταστάσεις οδηγεί τον άνθρωπο ο παραλογισμός του πολέμου.
Ερμηνευτικά σχόλια
· Τα πέντε επιμέρους θέματα (οι σκέψεις του αφηγητή, η απάνθρωπη ταλαιπωρία των ζώων, η λυρική ερωτική ανάπαυλα, ο φρικτός θάνατος των ζώων, η ιλαροτραγική σκηνή του τέλους), που αναπτύσσονται διαδοχικά στο απόσπασμα, παρουσιάζουν έναν ιδιαίτερα προσεγμένο λογικό ειρμό και μια φυσική ροή και διασύνδεση.
· Στο κέντρο της αφηγηματικής ενότητας βρίσκεται η ειδυλλιακή σκηνή με τα ζώα, που ξεκουράζονται στη χαράδρα. Είναι η πιο ποιητική και λυρική σκηνή. Παραπέμπει άμεσα στην ομόλογη σκηνή από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους του Σολωμού που τιτλοφορείται Πειρασμός . Αυτή η λυρική σκηνή συγκρινόμενη με την αμέσως προηγούμενη και επόμενη λειτουργεί μέσα στο κείμενο αντιθετικά.
· Στην καταληκτική σκηνή της ενότητας τρία στοιχεία (ο πανικός του στρατιώτη, το συρόμενο κομμένο κεφάλι του ζώου και τα γιουχαΐσματα των στρατιωτών) συνθέτουν μια ενιαία εικόνα μέσα από την οποία αναδίδεται τραγελαφικά-κωμικοτραγικά η φρίκη του πολέμου. Λεπτομέρεια με τη μεγαλύτερη ένταση: εκείνη που δείχνει το ζώο να κρατάει στα κλειδωμένα δόντια του μια τούφα κίτρινες μαργαρίτες ματωμένες (σκηνή περιγραφικού ρεαλισμού).
· Σε ολόκληρη τη σκηνή δεν υπάρχει πουθενά αντιπολεμική ρητορεία. Η καταδίκη του πολέμου λειτουργεί έμμεσα και πλάγια: όταν δείχνει κανείς τη φρίκη και την τραγωδία ενός πράγματος, ταυτόχρονα το καταδικάζει.
· Ο Μυριβήλης προβάλλοντας το θέμα της άδικης σφαγής των ζώων, δε θέλησε να εκφράσει τα φιλοζωικά του αισθήματα, αλλά να δείξει ότι ο πόλεμος δεν έχει λογική: περιέχει τη φρίκη του θανάτου, τον τρόμο και τον πανικό και καταργεί την ομορφιά της ζωής.
· Ο Μυριβήλης είναι δεινός χειριστής της γλώσσας. Αναδεικνύεται σε όλα του τα έργα κορυφαίος σε περιγραφική, λυρική και ποιητική αφηγηματική ικανότητα.
Πηγή: Νικήτας Παρίσης- Η ερμηνεία των αφηγηματικών κειμένων- Μεταίχμιο- 2006
Ένα απόσπασμα
Προχώρεσα ως την άκρη του χαρακώματος του λόχου μας. Ως την έβγαση των συρματοπλεγμάτων. Εκεί είναι μια μυστική πόρτα που σφαλνά μ' ένα αδράχτι οπλισμένο με αγκαθωτά τέλια. Επειδή το μέρος είναι ένα νταμάρι όλο πέτρα και δε σκάβεται, σήκωσαν ένα προκάλυμμα με γεώσακους. 'Ετσι λένε κάτι σακιά γεμάτα με χώμα που μ' αυτά οχυρώνουν τα πετρώδικα χαρακώματα. Τα τσουβάλια αυτά κείτουντ' εδώ χρόνον - καιρό έτσι. Θα φάγαν υγρασίες, βροχάδες, χιόνια και ήλιους. 'Ηρθαν και σάπισαν από νερά, ο ήλιος τα τσουρούφλισε και τα 'καψε. Τραβώ το δάχτυλό μου πάνω τους. Λιώνει η λινάτσα. Σαν τα ξεθαμμένα ρούχα των πεθαμένων που ξεφτάνε, σταχτωμένα, με το πρώτο άγγιγμα. Είναι τσουβαλάκια φουσκωμένα κάργα, όπως τα πρωτογέμισαν. Αλλά πάλι κρεμάζουν σαχλά, μισοαδειανά. Κάτου από το δυνατό φεγγάρι μοιάζουν με ψοφίμια σκυλιών, άλλα πρισμένα κι άλλα ξαντεριασμένα, σωριασμένα τόνα πάνου στ' άλλο. Από δω το θέαμα θα 'ναι πιο όμορφο. Τώρα το κρυμμένο ποτάμι ακούγεται καλύτερα όπως φωνάζει μακριά, μες από τη βαθιά κοίτη του. Θέλω να βγάλω το κεφάλι ψηλά από το προπέτασμα, να ιδώ πέρα. Αν μπορούσα μάλιστα θα καβαλίκευα το χαράκωμα. Ακουμπώ το μπαστούνι στο τοίχωμα, σηκώνουμαι στη μύτη της αρβύλας του γερού μου ποδιού και γαντζώνω τα δάχτυλα στους γεώσακους που 'ναι πάνω - πάνω. 'Ενας απ' αυτούς λιώνει με μιας κι αδειάζει τον άμμο του πάνω μου. Λοιπόν τότες έγινε μιαν αποκάλυψη! Μόλις ξεφούσκωσε αυτό το σακί, χαμήλωσε η καμπούρα του και ξεσκέπασε στα μάτια μου μια μικρήν ευτυχία. Αχ, μου 'καμε τόσο καλό στην ψυχή, λίγο ακόμα και θα πατούσα μια τσιριξιά χαρά. 'Ηταν ένα λουλούδι εκεί! Συλλογίσου. 'Ενα λουλούδι είχε φυτρώσει εκεί μέσα στους σαπρακιασμένους γεώσακους. Και μου φανερώθηκε έτσι ξαφνικά τούτη τη νύχτα που 'ναι γιομάτη θάματα. Απόμεινα να το βλέπω σχεδόν τρομαγμένος. Τ' άγγισα με χτυποκάρδι, όπως αγγίζεις ένα βρέφος στο μάγουλο. Είναι μια παπαρούνα. Μια τόση δα μεγάλη, καλοθρεμμένη παπαρούνα, ανοιγμένη σαν μικρή βελουδένια φούχτα. Αν μπορούσε να τη χαρεί κανένας μέσα στο φως του ήλιου, θα 'βλεπε πως ήταν άλικη, μ' έναν μαύρο σταυρό στην καρδιά, με μια τούφα μαβιές βλεφαρίδες στη μέση. Είναι καλοθρεμμένο λουλούδι, γεμάτο χαρά, χρώματα και γεροσύνη. Το τσουνί του είναι ντούρο και χνουδάτο. 'Εχει κι ένα κόμπο που δεν άνοιξε ακόμα. Κάθεται κλεισμένος σφιχτά μέσα στην πράσινη φασκιά του και περιμένει την ώρα του. Μα δεν θ' αργήσει ν' ανοίξει κι αυτός. Και θα 'ναι δυο λουλούδια τότες! Δυο λουλούδια μέσα στο περιβόλι του Θανάτου. Αιστάνουμαι συγκινημένος ξαφνικά ως τα κατάβαθα της ψυχής. Ακουμπώ πάνω στο προπέτασμα σαν να κουράστηκα ξαφνικά πολύ. Από μέσα μου αναβρύζουν δάκρυα απολυτρωτικά. Στέκουμαι έτσι πολλήν ώρα, με το κεφάλι όλο χώματα, ακουμπισμένο στα σαπισμένα σακιά. Με δυο δάχτυλα λαφριά, προσεχτικά, αγγίζω την παπαρούνα. Ξαφνικά με γεμίζει μια έγνια, μια ζωηρή ανησυχία πως κάτι μπορεί να πάθει τούτο το λουλούδι, που μ' αυτό μου αποκαλύφθηκε απόψε ο Θεός. Παίρνω τότες στη ράχη ένα γερό τσουβάλι (δαγκάνω τα χείλια από την ξαφνική σουβλιά του ποδιού), και τ' ακουμπώ με προφύλαξη μπροστά στο λουλούδι. 'Ετσι λέω θα 'ναι πάλι κρυμμένο για όλους τους άλλους. Χαμογελώ πονηρά. Κατόπι σηκώνουμαι ξανά στα νύχια κι απλώνω το μπράτσο έξω. Ναι. Το άγγισα λοιπόν πάλι! Τρεμουλιάζω από ευτυχία. Νιώθω τα τρυφερά πέταλα στις ρώγες των δαχτύλων. Είναι μια ανεπάντεχη χαρά της αφής. Μέσα στο χέρι μου μυρμιδίζει μια γλυκιά ανατριχίλα. Ανεβαίνει ως τη ράχη. Είναι σαν να πεταλουδίζουν πάνω στην επιδερμίδα τα ματόκλαδα μιας αγαπημένης γυναίκας. Φίλησα τις ρώγες των δαχτύλων μου. Είπα σιγά σιγά: -Καληνύχτα... καληνύχτα και να 'σαι βλογημένη. Γύρισα γρήγορα στ' αμπρί. Ας μπορούσα να κάμω μια μεγάλη φωταψία... Να κρεμάσω παντού σημαίες και στεφάνια! 'Αναψα στο λυχνάρι τέσσερα φιτίλια και τώρα πασχίζω να τη χωρέσω εδώ μέσα, μέσα σε μια τόσο μικρή γούβα, μια τόσο μεγάλη χαρά. Η ψυχή μου χορεύει σαν μεγάλη πεταλούδα. Χαμογελώ ξαπλωμένος ανάσκελα. Κάτι τραγουδάει μέσα μου. Τ' αφουγκράζομαι. Είναι ένα παιδιάτικο τραγούδι: Φεγγαράκι μου λαμπρό....
|
|
|
|
|
|
Ηλεκτρονικό Περιοδικό του Γυμνασίου Κοίμησης 
